نظارت تحولی

نظارت تحولی ـ ١٣٩٩

٩٩١٢۰١

تهیه و تنظیم: احمد آذرکمان

هنر معلم ساده سازی مطلب است.

قسمت اول
1.    معلمان اول تا سوم بچه ها را تشویق کنند که دروس خود را با درس «هنر» تلفیق کنند.
2.    معلمان چهارم تا ششم بچه ها را تشویق کنند که ایده های درسی را با «طرح و فرهنگ جابر» تلفیق کنند.
3.    معلمان با تلفیق ها و ایجاد انگیزه، تدریس خود را با نشاط کنند.
4.     در کلاس های مجازی فرهنگ دینی و قرآنی و فرهنگ شکرگزاری را تبلیغ کنید
5.    بین بچه ها مسابقات نقاشی با موضوع داستان های قرآنی برگزار کنید.
6.    بین بچه ها مسابقات قرآنی برگزار کنید.
7.     معلمان با سرگروه های آموزشی منطقه در مورد مسائل آموزشی تعامل و هم فکری داشته باشند و از تجربیات به اشتراک گذاشته شده بهره ببرند.
8.    دانش آموزان خلاقی که پیشرفت تحصیلی و اخلاقی دارند، مودبانه صحبت می کنند، ورود و خروجشان در کلاس مجازی به موقع است و ... را خلاقانه تشویق کنید مثل ✓ دادن مسئولیت به آن ها تا هدایت یک گروه را به عهده بگیرند   ✓ در هفته یک روز تکلیف ننویسند    ✓ در پایان هفته ها نامشان را در گروه کلاسی قرار دهید
9.    معلمان حتماً در گروه های مجازی، جهت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و جمع آوری و ارائه ی راهکار، جلسات دیدار با اولیا را برگزار کنند و گاهی از راه تماس صوتی یا تصویری با اولیایی که لازم است ارتباط بر قرار کنند. همچنین با اولیای دانش آموزانی که اختلال یادگیری دارند جلسات مجازی برگزار کنند.
10.    معلمان،  اولیای خلاق و دانش آموزان را ترغیب کنند به ساختن بروشور و اینفوگرافی های آموزشی با موضوعات کتب درسی ، خودمراقبتی، کرونا و ..
11.    معلمان اجازه دارند که در زمینه ی روان خوانی های فارسی یا داستان های قرآنی، هدیه و اجتماعی از فیلم های آماده استفاده کنند ولی آن را با نرم افزارهای موجود صداگذاری کنند که دانش آموزان صدای معلم خود را بشنوند.
12.    برنامه ی درسی در فضای مجازی چگونه تنظیم شود؟ سه زنگ داشته باشد  و سه آموزش بیست دقیقه ای
13.    یک نمونه برنامه ی درسی برای کلاس سوم
✓ زنگ اول ـ 08:30 تا 09:00       ✓ زنگ دوم ـ 09:15 تا 09:45          ✓ زنگ سوم ـ 10 تا 10:30
● شنبه           فارسی - علوم – ریاضی                         ● یک شنبه      ریاضی ـ علوم ـ قرآن/ورزش
● دو شنبه     اجتماعی ـ هدیه ـ هنر/ورزش                        ● سه شنبه    فارسی ـ هدیه ـ ریاضی
● چهار شنبه  فارسی ـ ریاضی ـ قرآن                              ● پنج شنبه   فارسی ـ اجتماعی ـ هنر
14. هر معلمی، متناسب با پایه ی خود، قوانین کلاسی داشته باشد
✓ تا بچه پیام نامربوط نفرستند        ✓ معلم به پیام نامربوط واکنش نشان دهد        ✓ حضور و غیاب بچه ها را پی گیری کند و در پایان هفته به معاون آموزشی گزارش حضور و غیاب بچه ها را تحویل دهد.    ✓ حواس آموزگار به حضور مستمر دانش آموز و تاخیر او در ورود به کلاس مجازی و خروج زود هنگام از آن باشد و در صورت تکرار، آن را شخصاً به دانش آموز تذکر دهد نه در جمع کلاس، تا نظم کلاس مجازی به هم نخورد
15.اگر معلم می خواهد پرسش و پاسخ داشته باشد حتماً با برنامه باشد و از قبل اطلاع رسانی کرده باشد
16. معلم با توجه به بودجه بندی سالانه حتماً طرح درس روزانه داشته باشد یا مکتوب یا الکترونیکی.   منظور از طرح درس، این است که  ✓ هدف درس    ✓ شماره صفحه و نام درس    ✓ زمان لازم    ✓ روش تدریس     در آن نوشته شده باشد.
17.معلم سعی کند در ساعات تعیین شده به پرسش بچه پاسخ دهد و یا به فعالیت های او بازخورد دهد.
18.معلم نباید هنگام تدریس از مسیر تدریس خارج شود
19.معلم به موقع از لحن محبت آمیز و در صورت لزوم از لحن قاطعِ بدون خشونت استفاده کند
20. ارزش یابی تشخیصی و یا ارزش یابی از پیش دانسته ها : زیاد طول نکشد و حتی می تواند در فضای حضور و غیاب، این ارزش یابی را انجام داد
21. ارزشیابی تکوینی   :  در هربار تعدادی از دانش آموزان را در این ارزش یابی شرکت دهید
22. بازخورد به تکلیف خارج از ساعات درسی باشد
23.  فایل های تدریس در ساعت مشخصی به گروه ارسال شود.
24. در ساعات و روزهای خاصی گروه را باز بگذاریم تا بچه ها سوالات خود را بپرسند
25. ارزش یابی تکمیلی :   ✓ بهتر است در زمان کلاس انجام شود و یا در قالب تکالیف.   ✓ هم می تواند فردی باشد و هم گروهی
✓ ارزش یابی می تواند در قالب مسابقه و یا از راه مجازی باشد.
26. ارزش یابی نباید زمان بر و خارج از حوصله ی بچه ها باشد
27. آزمایشات علوم در پایه های اول تا سوم توسط بچه ها با نظارت اولیا باشد تا اتفاق بدی نیفتد
28.  زمینه را برای تحقیق و پژوهش بچه ها فراهم آورید و نتایج کار آن ها را در گروه به اشتراک گذارید.
29. معلم حتماً سطح دانشی کلاس را بسنجد و سپس به اندازه ی معقول دانش آموزان را با چالش های جدید و حتی مباحثی که هنوز تدریس نشده اند روبه رو سازد به شکلی که از این چالش ها زده نشوند.
30. در خصوص علوم و مطالعات اجتماعی، آموزگار می تواند از آزمون های عملکردی و موقعیت های شبیه سازی شده استفاده کند.
31. گروه بندی دانش آموزان در کلاس های مجازی فراموش نشود تا هم افزایی و تعامل بچه ها زیاد شود مثلا از تدریس گروهی استفاده شود
و یا معلم ساعاتی را در ماه، جهت گفت و گوی دانش آموزان با هم فراهم کند و خودش ناظر و هدایتگر باشد.
32. دانش آموزانِ داوطلب، می توانند تدریس انفرادی داشته باشند
33. معلم از انواع سبک های یادگیری استفاده کند و متناسب با سبک های فوق از دانش آموزان تکلیف بخواهد
✓ ( حرکتی ـ لمسی)      ✓ (خواندن ـ نوشتن)      ✓ (دیداری)        ✓ (صوتی و شنیداری)
34.  معلم باید علم خود را به روز کند و دانش استفاده از نرم افزارهای متناسب پایه ی تحصیلی خود را بیاموزد
35. معلم گاهی می تواند تدریس خود را متناسب با موضوع به شکل صوتی ارائه دهد و دنبال یادگیری مفهوم محور باشد.
36. معلم هر هفته در مورد یک مهارت زندگی با بچه ها بحث کند
37. دست کم یک جلسه ورزش در هفته داشته باشید
38. دست کم یک جلسه هنر در هفته داشته باشید
39. از جملات انگیزشی، شعر و سرود استفاده کنید
40. از انیمیشن های متناسب با سن بچه ها استفاده کنید
41. زنگ قصه ، زنگ گفت و گو، روز بدون کتاب و زنگ پرورشی داشته باشید
42. معلم مطالب درسی را به مسائل زندگی روزمره، با آموخته های فرهنگی و تربیتی پیوند بدهد
43. به جای رونویسی های مکرر و ارائه تکالیف گاهی موقعیتی را فراهم آورد که بچه ها به محیط اطرافشان، خوب نگاه کنند و گزارش بنویسند یعنی تکالیف عملی بدهد.
44. معلم حتی می تواند تدریسش را با موقعیت های عملی گره بزند مثلا برای درس سنگ ها خودش به دل طبیعت برود و در مورد سنگ ها فیلم تهیه کند و یا هنگام تدریس حرف به نانوایی برود فیلم تهیه کند
45. معلم می تواند هنگام تدریس از بچه ها با عنوان معلم یار کمک بگیرد
46. معلم می تواند جوری سوال دهد که بچه ها برای پاسخ گرفتن با خود معلم یا اولیا مصاحبه یا گفت و گو کنند.
47. معلم هنگام تدریس، برای ایجاد تفکر، دست کم سه پرسش بپرسند که به درس ربط دارد
48. معلم یقین داشته باشد که بین مشارکت دانش آموز و یادگیری او ارتباط عمیقی وجود دارد و هر چه سطح مشارکت دانش آموز را بالا ببرد او عمیق تر یاد می گیرد.
49. بازخوردهای معلم به دانش آموز می تواند  ✓ صوتی باشد  ✓ با استیکر باشد  ✓ به صورت متن و ... باشد
50. فقط پاسخ گویی و بازخورد را سر وقت و به موقع ارائه کند
51. معلم هر ماه ، دست کم به دو مناسبتِ مهمِ «تقویمی» توجه کند و آن را در کلاس خود اشاعه دهد
52. تکلیفی که معلم به دانش آموزان لازم التوجه می دهد متناسب با سطح درک آن ها باشد.
53. حتماً هر روز از دانش آموزان لازم التوجه پرسش داشته باشید و بخواهید که در مورد انجام تکلیفشان به شما گزارش بدهند.
54. لازم التوجه کسانی هستند که در معرض افت تحصیلی اند.
55. به بچه های لازم التوجه ، بیش تر تکالیفی بدهید که خوانداری باشد و با «بازی» تلفیق شده باشد.
56. هنگام تکلیف دهی به دانش آموزان لازم التوجه، از دادن انگیزه به آن ها و توجه به علاقه ی آن ها غافل نشوید.

ـــــــــ

قسمت دوم

1.    معلم با توجه به نیاز بچه ها تکلیف بدهد و با نظارت مستمر تکالیف ها عیب یابی کند به ویژه در تکالیف ریاضی

2.    تکالیف معلم بهتر است حالت تمرینی و عملکردی داشته باشد تا بچه ها به چالش کشیده شوند و ذهن ها فعال شوند البته سطح دانشی کلاس و تعداد استاندارد تمارین لحاظ شود؛ هدف، یادگیری باکیفیت است.

3.    معلمان از تدریس های خلاق و تلفیقی استفاده کنند مثلا   ریاضی + فارسی      فارسی + هنر

4.    گاهی تکلیف فقط انجام یک آزمایش باشند

5.    گاهی تکلیف این باشد که برای مطالب درسی، در زندگی روزمره نمونه پیدا کنند مثلاً کاربرد کسر یا مساحت در زندگی روزمره

6.    معلم در تدریس خود از اشیا و لوازم عینی، ملموس و روزمره استفاده کند مثلا در تدریس کسر از خوراکی ها، میوه ها و اشیا استفاده کند

7.    معلم در ارائه ی تکالیف و دریافت بازخورد، باید به نکات زیر توجه کند:

✓ تفاوت های فردی بچه ها     ✓ سطح یادگیری و توان و کشش ذهنی بچه ها    ✓ ارسال فهرستی از تکالیف  که متشکل از خواندن ـ نوشتن/عملی و دست ورزی/دیداری/شنیداری و ... باشد  تا بچه ها خودشان هر روز یکی را «انتخاب» کنند و انجام دهند    ✓ به دانش آموزان بیزار از تکلیف نویسی، تکلیف خلاقِ آمیخته به بازی ارائه دهید    ✓ به دانش آموزی که با دست ورزی راحت است بیش تر از این نوع تکالیف دهید

8.   تکلیف باید به گونه ای باشد

✓که مشکلی از دانش آموز را حل کند و در پیشرفتش اثر گذار باشد.

✓در پایان کلاس و برای هر درس، تکلیف ارائه دهید   اما میزان تکالیف کم باشد تا رغبت و انگیزه در دانش آموزان افزوده شود

✓ تکالیف می تواند فردی باشد      ✓ تکالیف می تواند گروهی باشد  مثلاً  می توانیم به گروهی تکلیف مهارت بدهیم و به گروه دیگر تکلیف تلفیقی       ✓ می توانیم از دانش آموزان بخواهیم در مورد رفع اشکالات خود با هم به صورت گروهی گفت و گو کنند

9.    بهتر است معلم زمانی را در نظر بگیرد و تکالیف هر گروه را جوری در گروه قرار دهد که همه ی بچه ها با سبک های تکلیف دهی معلم آشنا شوند و ببینند که هر گروه از بچه ها چه نوع تکالیفی را انجام می دهند مثلا تکالیف مهارت محور، تلفیقی، شنیداری و ...

10. معلم ابتدا دلیل عدم انجام تکلیف را بررسی کند و سپس متناسب با آن دلایل،  دوباره تکلیف بدهید

11.  معلم روزانه تکالیف را ببیند و البته مچ گیرانه عمل نکند

12.  یک بازه ی زمانی مشخص برای ارسال تکالیف در نظر بگیرد البته این بازه زمانی نه خیلی محدود باشد و نه خیلی نامشخص

13.  به شکلی تکالیف دانش آموزان فعال را تبلیغ کند که حس مسئولیت پذیری در دانش آموزان کم کار بیدار شود

14. آموزگار تکالیف را یک جا ثبت کند تا تکالیف تکراری و خسته کننده ندهد.

15. معلم در درس علوم می تواند از آزمایشگاه برخط استفاده کند.

16. معلمانِ چهارم تا ششم به استفاده از آزمایشگاه برخط اهمیت دهند و حتی آن را در برنامه ی درسی خود بگنجانند.

17. بچه های پایه ی چهارم تا ششمبه صورت گروهی در مورد نتایج آزمایش ها با هم بحث و گفت و گو کنند و بچه های پایه اول تا سوم گزارش صوتی از انجام آزمایش خود ارسال کنند.

18. دانش آموز آزمایش های مرتبط را پیدا کند

19. دانش آموز برای موضوعی که معلم به او داده یک آزمایش طراحی کند

20. معلم مسابقه ای ترتیب دهد به نام پژوهشگر خلاق

21. بچه ها چگونه نتایج آزمایش های خود را اعلام کنند؟     ✓ از مراحل آزمایش خود، عکس بگیرد و پاسخ را روی عکس ها ثبت کند   ✓ یا گزارش کتبی بدهد    ✓ یا گزارش صوتی بدهد     ✓ یا فیلم بفرستد

22. معلمان اول تا سوم بچه ها را با کلاژ، نقاشی و کاردستی آشنا کنند جهت گزارش دهی ها

23. معلمان چهارم تا ششم بچه ها را با نرم افزارهای بروشورساز و پوسترساز آشنا کنند جهت گزارش دهی ها

24. اگر بچه ها شرایط انجام یک آزمایش را نداشتند با دیدن فیلم و عکس های آزمایش های همکلاسی های خود آن را بررسی کنند و در مورد آن بنویسند و بفرستند

25. معلمان حتما به دانش آموزان فعال در زمینه ی آزمایش ها به شکلی پاداش دهد که سایر بچه های کم کار به این کار ترغیب شوند.

26. وقتی دانش آموزان، آزمایش را انجام دادند زمانی در نظر بگیرد برای پاسخ گویی به پرسش بچه ها.

27. معلمان اول تا سوم بهتر است خودشان آزمایش را انجام دهند ولی نتیجه را به عهد ه ی بچه ها بگذارند و یا مراحل را بیان کنند تا دانش آموزان آن را انجام دهندو یا ابزار و وسایل را نام ببرند تا دانش آموزان آن را انجام دهند ولی باز در آخر خود معلم آزمایش را انجام دهد تا اشکالات برطرف شود

28. معلمان چهارم تا ششم از دانش آموزان بخواهند که بعد از دیدن آزمایش فکر کنند و ببینند آیا راهکار دیگری برای انجام آزمایش به فکرشان می رسد؟

29. گاهی تکلیف، فقط انجام آزمایش و گزارش نویسی در مورد آن باشد.

30. معلم متناسب با پایه ی تحصیلی مراحل درست یک آزمایش را مشخص کند و با زبانی ساده و قابل فهم بچه ها را با آن آشنا سازد

✓ مشاهده✓ طرح مساله✓ فرضیه✓ پیش بینی✓ آزمایش✓ نظریه✓ جمع آوری اطلاعات✓ ارتباط بین نتایج

ــــــ

قسمت سوم

قسمت سوم

1.     اگر همکاری در تولید محتوا مهارت دارد در صورت رضایت، کار او را در سایر مدرسه ها به اشتراک بگذارید و از او در آموزش دادن به سایر همکاران کمک بگیرید

2.     دانش آموزان را در امر تدریس شریک کنید و تدریس تکمیلی را خودتان به عهده بگیرید و از نرم افزارهای اینشات و ... کمک بگیرید

3.      کلاس مجازی کوتاه، جامع و جذاب باشد

4.      کلاس آنلاین خود را با یک پوستر جذاب معرفی کنید

5.      اهداف برگزاری کلاس آنلاین خود را بشناسید و تلاش کنید به آن ها برسید

6.      برای فیلم های آموزشی خود، عناوین جذاب بگذارید

7.      برای فعالیت های درسی خود یک دورنما تنظیم کنید

8.      به انگیزه های بچه ها توجه داشته باشید

9.     برای تولید محتوای خود سناریو یا طرح درس داشته باشید

10.   ویدئوهای آموزشی معلم با وضوح عالی باشد

11. معلم می تواند حجم ویدئوهای آموزشی خود را با Compressvideo/vidcompact    کاهش دهد

12. در تولید محتوا برای دانش آموزان ٧ تا ١٢ سال،

✓زبان ساده فراموش نشود      ✓ توانایی درک و هوش بچه ها لحاظ شود       ✓هنر شما، ساده سازی مطلب درسی است

 ✓ قبل از تولید، خودتان درک درستی از مطلب درسی داشته باشید      ✓ محتوای آموزشی یک مکمل است برای کتب درسی

13. در تولید محتوا، کوتاهی و جذاب بودن محتوا فراموش نشود

14. حین تدریس دانش آموزان را با یک پرسش یا یک فعالیت درگیر کنید

15. یادتان نرود نبوغ در سادگی ست مطالب را پیچیده تدریس نکنید

16. در تدریس از «دست سازه ها» هم به تناسب استفاده کنید

17.  سبک های یادگیری      الف. سمعی(شنیداری): پادکست ها مناسب این سبک هستند      ب. بصری (دیداری): عکس ها و فیلم ها . بیش ترین جامعه ی آماری دانش آموزان به سبک بصری تعلق دارد     ج. لمسی: درصد کمی از بچه ها محتاج این سبک هستند. برای آموزش این ها به ابزارهای خاصی مثل دست سازه ها نیاز است.

18. تولید محتوا می خواهد مطلب را ساده کند پس معلمان عزیز پا را فراتر از کتاب نگذارند.

19. حتماً کتاب معلم راهنمای هر درس را بخوانید و سپس تدریس را آغاز کنید

20. به درستی مطالب ارائه شده در کلاس مجازی اطمینان حاصل کنید

21. سناریو یعنی مکتوب کردن طرح ذهنی تدریس

22. در تدریس از تصاویر و انیمیشن های دلخواه بچه ها استفاده کنید و ایجاد انگیزه کنید.

 بعضی از نرم افزارهایی که آموزگار باید بشناسد و به کار بگیرد: ✓ فرم نگارها    ✓ انواع بات های آموزشی    ✓ پیام رسان های بله، سروش، شاد و ...

23.  محتوای آموزشی :  ✓ ساده و روشن و قابل درک باشد     ✓ قابل سنجیدن باشد      ✓ نیاز دانش آموز را برطرف کند    ✓ مرور و تفهیم مطالب آموزشی فراموش نشود.

24. ارزش یابی، پایان آموزش نیست بلکه بخشی از آن است

25.  روی ارزش یابی مستمر و تکوینی تاکید کنید نه ارزش یابی پایانی

26.  بازخوردها سریع و مستمر باشد

27.  تکالیف و ارزش یابی ها باید کل نگر و به محیط زندگی بچه ها ربط داشته باشد

28. بچه ها هم باید در طراحی تکالیف، نقش داشته باشند

29.  حالا که محیط مجازی امکانات متنوع دارد تکالیف را متنوع کنید

30. معلم در زمان و مکان آموزش، منعطف باشد

31. معلم بین نظام آموزشی و فناوری ارتباط برقرار کند

32. معلم حس مسئولیت پذیری همگانی را تقویت کند

33. معلم ارتباطش را با خانواده های بچه ها قطع نکند

34. بازخوردهای معلم انگیزه بخش و تشویق کننده باشد

35. بازخوردها نه تحقیری باشند نه توبیخی. حتی تشویق دیگران طوری نباشد که تحقیر دیگری در آن مندرج باشد

36.  به عملکرد دانش آموز بازخورد بدهید و نه به شخصیت او

37. اول بازخورد مثبت بدهید و بعد نکات منفی اش را به او یادآوری کنید

38. دانش آموز را در ارزش یابی شرکت بدهید

39. ارزش یابی برای این است که متوجه شوید چه کسی نیاز به تمرین دارد

40. وقتی می گویید کاری خوب است ویژگی های آن را بیان کنید

41. آزمون های تمرینی منطبق باشند با اهداف کتاب

42. در مورد پیشرفت دانش آموز با او صحبت کنید و بگویید چه موقع به موفقیت نزدیک می شود

43.  پوشه کار  ✓ پوشه کار مجازی باشد     ✓ در فصل، برای هر ماده درسی، فقط یک نمونه کار کافی ست و برای دانش آموزان ضعیف، دو نمونه کار     ✓ بعضی از دروس مثل هدیه و قرآن می توان ار چک لیست استفاده کرد.

44.  دو گونه ارزش یابی     الف. ارزش یابی کوشش مدار : معلم به تشخیص و شناسایی بچه ها می پردازد که با توانایی ها و عدم توانایی های آن ها آشنا شود تا بر اساس علائق و انگیزه ی بچه ها آن ها را ارزش یابی کند.   ب. ارزش یابی گام به گام: همان تکلیفی است که معلم در برنامه آموزشی ،  یا در کلاس مجازی و یا برای منزل به دانش آموز می دهد. البته گاهی معلم با کمک خود بچه این تکلیف را تعیین می کند

45.  به دانش آموز نگویید تلاشت را بیش تر کن  این عبارت مبهم و نارسا است  دقیقا به او بگویید چه کار کند

46. برخی عبارات بازخوردی اعتماد به نفس بچه ها را پایین می آورند از آن ها استفاده نکنید

47.  در بازخوردها از این عبارات حرکت آفرین استفاده کنید مثلا کوشش تو حالم را خوش می کند /  پیشرفت تو خوش حالم می کند / امروز خیلی بهتری

48. بازخوردها به گونه ای باشد که فرد را به تلاش بیش تر دعوت کند مثلاً نگویید  تو همیشه موفقی این جمله نوعی خوش بینی بیش از حد است که ممکن است سطح تلاش بچه را پایین بیاورد

49.   در آزمون های مجازی   از سوالات تفسیری هم استفاده کنید تا نظرشان را بگویند    گاهی به روش کتاب باز، آزمون بگیرید

از سوال چالش برانگیز هم به مقدار کافی و متناسب با درک بچه ها استفاده کنید     برای آزمون ها محدودیت زمانی بگذارید

از فرم نگار گوگل، دیجی فرم و بات ساز هم استفاده کنید

50.    ویژگی دانش آموزان لازم التوجه که گاهی نیاز دارند به مراکز مشاوره معرفی شوند

✓ برای خواندن و نوشتن اشتیاقی ندارند      ✓ در به خاطر سپاری هر چیزی مشکل دارند

✓ کارهایشان را به کندی انجام می دهند    ✓ نمی توانند روی چیزی تمرکز کنند      ✓ درکی از مسائل انتزاعی ندارند

✓ یا اصلا به جزئیات توجه نمی کنند و یا بیش از حد به جزئیات توجه می کنند         ✓ در مهارت های اجتماعی ضعیفند

✓ مُخلِّ نظم هستند